Powierzchnia lasów w Polsce wynosi aż 9,2 miliony ha (źródło). Polska prowadzi więc wielofunkcyjną i zrównoważoną gospodarkę leśną. Na czym polegają działania z tego zakresu? Jakie korzyści może przynieść ze sobą umiejętne planowanie gospodarki leśnej? Oto kilka informacji, które warto poznać!
Kilka słów na temat statystyki dotyczącej obszarów leśnych w Polsce
Po zakończeniu wojny leśne tereny obejmowały 1/5 powierzchni kraju. Warto wiedzieć, że od tego czasu lesistość kraju wzrosła niemal o połowę. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z grudnia 2021 obecnie kształtuje się ona na poziomie 29,6%, a leśnych terenów ciągle przybywa (źródło).
Działalność w zakresie użytkowania lasów regulowana jest poprzez prowadzenie gospodarki leśnej. Najważniejszym dokumentem, określającym jej zasady jest Ustawa o lasach i wchodzące w jej skład artykuły od 7 do 14b. Zgodnie z przytoczoną ustawą, gospodarka leśna prowadzona jest według czterech kluczowych filarów:
• trwałości utrzymania lasów;
• powszechnej ochrony terenów leśnych;
• powiększania zasobów leśnych;
• ciągłości oraz zrównoważonego użytkowania funkcji lasów.
Gospodarka leśna jest obecnie jedną z największych gałęzi polskiej gospodarki. Dlaczego warto podejmować działania mające na celu jej równoważenie i na czym polegają tego typu prace?
Czym jest zrównoważona gospodarka leśna?
W wielu źródłach znaleźć można definicje określające istotę zrównoważonej gospodarki leśnej. Podstawą jest jednak zrozumienie, że jest to umiejętność zaspokojenia potrzeb człowieka, przy jednoczesnej ochronie leśnego ekosystemu. Zrównoważona gospodarka leśna opiera się na trzech podstawowych zasadach. Należą do nich:
- Zachowanie różnorodności biologicznej
Troska o organizmy żyjące w lesie to dbanie m.in. o miejsce ich zamieszkania. Właśnie dlatego w lasach powinno pozostawiać się w stanie nienaruszonym drzewa dziuplaste czy fragmenty starych drzewostanów. Nie powinno się też naruszać ściółki i gleby. Las powinien wyróżniać się zróżnicowaniem krajobrazowym typowym dla naturalnego terenu – składać się z mokradeł, polan, młodników, drzew o różnej wielkości i różnym wieku. Ważne jest również wyznaczenie obszarów ochronnych, na których nie wolno prowadzić wyrębów czy turystyki leśnej. - Dbanie o leśne zasoby
Co to dokładnie oznacza? Przede wszystkim to, że pomimo wycinki drzew, powierzchnia lasów nie powinna ulegać zmniejszeniu. Pozyskiwanie materiału drzewnego powinno być równoważone pracami mającymi na celu zalesianie wyznaczonych terenów, co pozwala na regenerację lasu oraz zwiększanie jego zasobów. Leśne zasoby to także liczebność zwierzyny, która powinna być kontrolowana i mieć zapewnione odpowiednie warunki do bytowania na zajmowanym terenie. - Dbanie o społeczeństwo
Ten aspekt porusza kwestie związane z troską o bezpieczeństwo, zdrowie oraz prawa pracowników służb leśnych – np. w zakresie zapewnienia kontrolowanego transportu drewna, który w możliwie jak najmniejszym stopniu powinien wpłynąć na właściwości poszycia lasu. Obejmuje także wszelkie działania mające wpływ na kształtowanie się turystyki leśnej i stara się uwzględniać potrzeby innych grup użytkujących przestrzeń lasów – np. myśliwych. W trosce o potrzeby osób zrzeszonych w kołach łowieckich powstał projekt budowy kwater myśliwskich. Będą to energooszczędne mobilne bazy myśliwskie, które nie tylko ułatwią przygotowanie się do polowania, ale również zapewnią zaplecze niezbędne do prowadzenia turystyki tematycznej.
Lasy to miejsca, bez których trudno byłoby wyobrazić sobie działanie naszej planety, a tym samym – np. walkę z globalnym ociepleniem. Umiejętnie prowadzona gospodarka leśna jest więc niezbędna w rozwoju zrównoważonych ekosystemów i wspieraniu różnorodności biologicznej.
